Przedmowa

Zaledwie kilka miesięcy temu przedstawiałem Państwu pierwszy tom z serii „Wielcy zapomniani dwudziestolecia”, a już mogę z dumą zaprosić do lektury kolejnej części tej serii. Paweł Rzewuski znów jest w dobrej formie, przedstawiając czytelnikom spojrzenie na lata 1918-1939 nieco inne od tego najczęściej spotykanego. Przy okazji listopadowego Święta Niepodległości mieliśmy okazję przekonać się jak silne emocje wywołują polityczne tradycje zrodzone w początkach II Rzeczpospolitej. Tradycje piłsudczykowska i narodowa, a w mniejszym stopniu również ludowa i socjalistyczna, nadal rozpalają polityczne namiętności. Dla wielu Polaków ciągle stanowią one punkt odniesienia.

W refleksji nad II Rzeczpospolitą warto szerzej uwzględnić nie tylko dzieje polityczne. Niniejsza książka spełnia ten postulat. Z jednej strony skupia się ona bowiem na sylwetkach ludzi niezwykłych i nieszablonowych, z drugiej jednak, są to ludzie niemieszczący się w ramach historii rozumianej w sposób tradycyjny. Nie ma tu miejsca na sylwetki czarno-białe, czy jednoznacznie umiejscowione politycznie. Prezentując „wielkich zapomnianych” dwudziestolecia, przypominamy jednocześnie o zapomnianych aspektach historii tego okresu. Starając się abstrahować od współczesnych sporów, a zachęcać do myślenia i samodzielnego poznawania szerokiej, ogromnie różnorodnej spuścizny lat dwudziestych i trzydziestych.

Lata dwudzieste i trzydzieste stanowiły okres niezwykłego rozkwitu polskiej, literatury, sportu, nauki, a także wojskowości. Dlatego też prezentujemy postaci nieszablonowych literatów: Bruno Jasieńskiego, niezwykłego polskiego futurysty i bolszewika oraz Stefana Wiecheckiego, legendarnego znawcy i twórcy warszawskiego folkloru. Jednymi z najwybitniejszych sportowców polskich dwudziestolecia byli z kolei Wacław Kuchar i Janusz Kusociński. Ten pierwszy to prawdziwy fenomen – piłkarz, hokeista, lekkoatleta, który w każdej z uprawianych przez siebie dyscyplin odnosił poważne sukcesy. Drugi był herosem bieżni, mistrzem olimpijskim w biegu na 10 kilometrów, symbolem odbudowującego się kraju. Naukę reprezentują logicy o niezwykłych osobowościach i osiągnięciach: Mojżesz Presburger, Stanisław Leśniewski i Józef Maria Bocheński. Zbiór zamykają sylwetki wojskowych: Leopolda Lisa-Kuli – najmłodszego pułkownika Wojska Polskiego i bohatera wojennego, o którym w szkołach uczyły się wszystkie dzieci oraz Gwido Langera – bohatera wojennego, o którym wiedział mało kto…

Postaci przedstawione przez Pawła Rzewuskiego są krwiste i wyraziste. Inspirują. Poznajmy więc nieznane dwudziestolecie - gorąco zachęcam do lektury!

Michał Przeperski