11 listopada 1918 i odzyskanie niepodległości przez Polskę

Droga do niepodległości Polski: otworzył ją wybuch I wojny światowej, a zakończył… no właśnie, czy naprawdę był to 11 listopada?

W 1918 roku Polska wróciła na mapy Europy. Łączenie różnych ziem było jednak procesem skomplikowanym, a granice odrodzonej Rzeczpospolitej kształtowały się zarówno w walce, jak i w działaniach politycznych. Specjalnie przygotowane mapy pokazują, jak wyglądało odzyskanie niepodległości przez Polskę.

„Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, będziem Polakami” – nad tymi słowami hymnu przechodzimy bezrefleksyjnie. Drugą zwrotkę śpiewamy zresztą rzadko. A przecież zawiera ona sedno dylematu przed jakim stanęli Polacy po utracie niepodległości: czy nasz naród jeszcze istnieje skoro państwa już nie ma?

Rzeczpospolita Obojga Narodów była dla Polaków w okresie walki o niepodległość cnotą i przekleństwem - nosiła za sobą wspomnienie potęgi i dziedzictwo minionych pokoleń, jednocześnie była skalana upadkiem i grzechami, które mogły świadczyć o niezdolności do tworzenia własnego państwa. Polacy stanęli przed pytaniem, co zrobić ze swoją historią, myśląc o teraźniejszości i przyszłości.

Józef Piłsudski to niewątpliwie jedna z najważniejszych postaci, której zawdzięczamy odzyskanie niepodległości w 1918 roku oraz kształt i politykę II RP, zwłaszcza po 1926 roku. Legiony polskie, wojna polsko-bolszewicka, naczelnik państwa, marszałek polski, czy wreszcie zamach majowy, sanacja i konstytucja kwietniowa to terminy które kojarzą nam się z osobą Piłsudskiego. Więcej o Marszałku Piłsudskim i jego polityce przeczytacie w naszych artykułach!

Roman Dmowski, gdy zapytano go kiedyś jak widzi szansę na poprawę relacji z Ignacym Paderewskim, miał odpowiedzieć: „Trzeba udusić panią Paderewską”. Słynący z nietuzinkowego poczucia humoru mąż stanu odegrał jedną z kluczowych ról w procesie odzyskiwania niepodległości przez Polskę.

Ignacy Jan Paderewski, wybitny kompozytor i pianista, odegrał ogromną rolę w polskiej polityce po zakończeniu I wojny światowej. Na gruzach Cesarstwa Niemieckiego, Austro-Węgier i Cesarstwa Rosyjskiego odbudowywała się niepodległa Polska.

Wincenty Witos – dla jednych jest mężem stanu, najwybitniejszym liderem polskiego ruchu ludowego i wielkim patriotą. Oponenci widzą w nim „chłopskiego Machiavellego”, zarzucają mu bezpardonowość w dążeniu do władzy oraz cyniczne kreowanie własnego mitu.

Ignacy Daszyński w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku stanął na czele lewicowego Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej (tzw. rządu lubelskiego). Kim był premier pierwszego gabinetu odradzającej się po latach zaborów Rzeczpospolitej?

Wojciech Korfanty, przez niektórych dziś już zapomniany działacz niepodległościowy aktywny na Śląsku i w Wielkopolsce, bez wątpienia należy do panteonu najwybitniejszych polityków II Rzeczpospolitej i szermierzy sprawy polskiej.

Józef Haller był postacią, którą jeszcze za życia otaczał nimb legendy. Ten uzdolniony dowódca i aktywny społecznik całe swoje życie poświęcił dla Polski.

Niepodległość miała nie tylko zasłużonych Ojców, ale też wybitne Matki. Chociaż ze względu na realia epoki kobiety nie stały na czele wojsk czy ruchów politycznych, ich praca dla Polski miała nie mniejsze znaczenie. 28 listopada 1918 roku kobiety w Polsce uzyskały prawa wyborcze. Przedstawiamy sylwetki ośmiu kobiet zasługujących na tytuł Matki Niepodległości.

Choć Kazimierz Sosnkowski, „lepsza strona Piłsudskiego” i „sumienie jego szaleństw”, w pierwszych latach II RP pozostawał drugą osobą w Polsce, poza gronem historyków pozostaje postacią mało rozpoznawalną. Szkoda, gdyż ten nietypowy żołnierz m.in. tłumaczył Szekspira i grał na fortepianie Chopina...

Zbliża się 11 listopada, gdy cała Polska będzie hucznie obchodzić kolejną rocznicę odzyskania niepodległości. Większość ludzi jednak nie wie, że uzyskano ją już 7 października 1918 roku. A także, jaką rolę w drodze do odrodzenia Ojczyzny odegrała Rada Regencyjna.

Polska Komisja Likwidacyjna to niezbyt rozpoznawalny w polskiej świadomości organ, który w dobie odradzania się Rzeczpospolitej u kresu I wojny światowej miał spore znaczenie dla jej przyszłego kształtu i ustroju.

Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, choć krytykowany za nazbyt lewicowy skład, swoim postępowym programem wprowadzał demokrację parlamentarną w Polsce na właściwe tory i stanowił mocną zaporę przeciw rozwojowi w społeczeństwie tendencji rewolucyjnych. Kolejna rocznica jego powstania w Lublinie jest znakomitą okazją do przypomnienia jego historii.

Klęska wszystkich zaborców w I wojnie światowej stworzyła szansę na wskrzeszenie Polski. Jednak przeszkody na drodze do niepodległości były tak liczne, jak bagnety niemieckich wojsk okupacyjnych…

Co wydarzyło się 11 listopada 1918 roku? O czym pisała polska prasa warszawska w dniach odzyskania przez Polskę niepodległości? Dominowały teksty patriotyczne, czy raczej treści bardziej prozaiczne?

11 listopada 1918 roku, który dzisiaj przyjmujemy za symboliczną datę odzyskania niepodległości, w zależności od części Rzeczpospolitej zapamiętano w inny sposób. Nie wszędzie przybycie Józefa Piłsudskiego i objęcie przez niego władzy nad wojskiem było uznane za rzecz najważniejszą.

W listopadzie 1918 roku wybuchła polska niepodległość. Co zapisywał wówczas w swym prywatnym dzienniku Władysław Broniewski, jeden z najważniejszych polskich poetów XX wieku?

Listopad 1918. Z dnia na dzień wraca polska państwowość. Józef Piłsudski, uwolniony z niemieckiego więzienia, staje na czele Polski.

Styczeń 1919. Naczelnik Państwa i Komitet Narodowy uzgadniają współdziałanie. Mimo napięć, Sejm Ustawodawczy bywa jednomyślny.

25 października 1918 roku Rada Regencyjna powołała urząd Szefa Sztabu Wojsk Polskich. Z tej okazji obchodzi się święto Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Przedstawiamy historię tej instytucji w czasach II Rzeczpospolitej.

Obrona Lwowa w listopadzie 1918 roku była bitwą o stolicę – dla jednych polskości, dla drugich ich nowego państwa. Lwowskie Orlęta na trwałe zapisały się w polskiej historii i pamięci zbiorowej.

Powstanie wielkopolskie rozpoczęło się 27 grudnia 1918 roku – po godzinie 16:00 na ulicy Wilhelmowskiej w Poznaniu padły jego pierwsze strzały. To dzięki temu zrywowi Wielkopolska została włączona w granice niepodległego państwa polskiego.

W roku 1920 toczyła się gra o niezwykle wysoką stawkę – przynależność narodową i terytorialną Górnego Śląska. Jak doszło do II Powstania Śląskiego – jednego z nielicznych zwycięskich zrywów Polaków – oraz w jaki sposób wpłynęło ono na dalsze losy regionu?

Celem programu „Nieskończenie Niepodległa” realizowanego przez Ośrodek Karta jest ogólnopolska debata nad kondycją polskiej niepodległości, społeczeństwa i demokracji na przestrzeni ostatnich dziesięciu dekad. Historia okresu 1918 – 2018 opowiedziana zostanie w ścisłym kontekście niepodległości, z wyakcentowaniem momentów zasadniczych dla bytu niepodległego Rzeczpospolitej. Prezentujemy specjalny dodatek tematyczny, przedstawiający materiały powiązane z programem, opublikowane na łamach naszego portalu.

Dziś obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości, upamiętniające odrodzenie się Polski w 1918 r. Dlaczego świętujemy 11 listopada? Do jakiego konkretnego wydarzenia odwołuje się nasza tradycja? I czy na pewno wszystko jest w tym wypadku tak oczywiste?

W listopadzie 1918 roku władza nad odradzającą się Polską niemal leżała na ulicy. Dlaczego sięgnąć po nią mógł tylko Józef Piłsudski, akceptowany jako jedyna możliwa opcja nawet przez jego wielkiego rywala, Romana Dmowskiego?

11 listopada 2019 w poszczególnych miastach całej Polski. W całym kraju zaplanowanych jest blisko 800 wydarzeń. Jaki jest plan państwowych obchodów? Jakie wydarzenia i inicjatywy przygotowano? Czy wystąpią utrudnienia transportowe? Wszystkiego dowiesz się w naszym portalu!

W Warszawie z okazji 101. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości przygotowano szereg atrakcji. Jedną z nich jest Festiwal Niepodległa, który odbędzie się na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. O kolejnych wydarzeniach będziemy sukcesywnie informować.