18 października 1981 r. – Wojciech Jaruzelski zostaje „pierwszym”
Wojciech Jaruzelski – zobacz też: Stan wojenny w Polsce 1981–1983
Wojciech Jaruzelski (ur. 6 lipca 1923 r. w Kurowie) swoją drogę ku najwyższym stanowiskom w państwie rozpoczął od funkcji szefa Głównego Zarządu Politycznego WP, pełnionej od 1960 r. Dwa lata później został wiceministrem obrony narodowej, a w 1965 r. zastąpił gen. Jerzego Bordziłowskiego na stanowisku Szefa Sztabu Generalnego. Ministrem obrony narodowej (po Marszałku Polski Marianie Spychalskim, który objął funkcję Przewodniczącego Rady Państwa) został w kwietniu 1968 r. Od 1964 r. był członkiem Komitetu Centralnego PZPR, a w roku 1971 wszedł w skład ścisłego gremium kierowniczego partii – Biura Politycznego.
Przełomowym momentem w karierze gen. Jaruzelskiego była bez wątpienia jego nominacja na stanowisko premiera PRL 11 lutego 1981 r. Jako przedstawiciel partyjnego „centrum” balansował pomiędzy frakcją „liberałów” i „twardogłowych”. Łącząc władze państwową i wojskową stał się faktyczną osobą numer jeden w obozie władzy i naturalnym kandydatem na następce Stanisława Kani, wybranego na stanowisko I sekretarza KC PZPR po obaleniu Edwarda Gierka. Kania, przedstawiciel polityki ugody wobec Solidarności, w trakcie IV Plenum KC (16-18 października 1981 r.) uznany został za zbyt miękkiego i nienadającego się do pełnienia dalej przywództwa w partii.
O odejściu Kani przesądziło cofnięcie mu poparcia przez towarzyszy radzieckich. 18 października podał się on do dymisji, którą KC w tajnym głosowaniu przyjęło (104 głosy za, 79 przeciw).
Po zwolnieniu Kani z funkcji głos w imieniu Biura Politycznego zabrał Kazimierz Barcikowski, rekomendując na to stanowisko właśnie gen. Jaruzelskiego. Chcę powiedzieć – mówił – że Wojciech Jaruzelski jest żołnierzem, uczestniczył w walkach, symbolizuje niepodległość naszego kraju całym swoim życiem; jest człowiekiem znanym, cieszącym się uznaniem naszej partii. Jest jednocześnie człowiekiem znanym zarówno wśród naszych przyjaciół, jak i w całym świecie, co niewątpliwie ułatwi mu wypełnienie tej niesłychanie odpowiedzialnej i trudnej funkcji. Kandydatura została przyjęta 180 głosami przy 4 sprzeciwiających się.
Gen. Jaruzelski wraz z Fidelem Castro w czasie jego wizyty w Polsce (1972 r.). Następnego dnia w czasie rozmowy telefonicznej z Leonidem Breżniewem gen. Jaruzelski zapewniał przywódcę radzieckiego: Zrobię wszystko jako komunista i jako żołnierz [...] żeby doprowadzić do przełomu w kraju i w naszej partii. Zwieńczeniem zaostrzającej się polityki PZPR, której epizodem było IV Plenum, było wprowadzenie 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego i internowanie kilku tysięcy działaczy Solidarności.
Gen. Wojciech Jaruzelski pełnił funkcję I sekretarza KC PZPR do 29 lipca 1989 r. W 1983 r. przekazał funkcję Ministra Obrony Narodowej swojemu bliskiemu współpracownikowi gen. Florianowi Siwickiemu (zachował jednak faktyczną kontrolę na armią). 6 listopada 1985 r. zastąpił prof. Henryka Jabłońskiego na stanowisku Przewodniczącego Rady Państwa (premierem został Zbigniew Messner). 19 lipca 1989 r. został wybrany przez Zgromadzenie Narodowej Prezydentem PRL (od 31 grudnia 1989 r. pełniąc funkcję Prezydenta RP). Procedura jego wyboru miała być w założeniu „haniebna” – kandydatura przeszła jednym głosem przy nieobecności części posłów opozycji. 22 grudnia 1990 r. na stanowisku prezydenta zastąpił go Lech Wałęsa.
