Jak Władysław Jagiełło podbił Nowy Jork?
Znany nam wszystkim król Władysław Jagiełło, zwycięzca spod Grunwaldu, nawet w najśmielszych snach nie spodziewał się, że jego podobizna zawędruje za wielką wodę. Historia umieszczenia jego pomnika w największym parku w NY sięga roku 1910 oraz wielkich obchodów 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Ówczesna Polonia amerykańska wyszła wówczas z zamiarem ufundowania pomnika, który miał przypominać o tym ważnym dla Polaków wydarzeniu. Niestety, ostatecznie z tych planów nic nie wyszło.
(fot. K. Kartasiński). Do idei pomnika powrócono w 1937 roku, z myślą o Wystawie Światowej w Nowym Jorku, która miała miejsce dwa lata później. Pomnik wykonany przez Stanisława Kazimierza Ostrowskiego witał gości, którzy odwiedzali polski pawilon. Był to strzał w dziesiątkę, ponieważ liczący sobie 7 metrów monument przyciągał wielu odwiedzających.
Pomnik (jak i inne eksponaty) miały po zakończeniu wystawy wrócić do Polski. Niestety – wybuch II wojny światowej przeszkodził w zrealizowaniu tego planu. Zgromadzone na wystawie dzieła w trakcie II wojny światowej zostały umieszczone w magazynach. Taki sam los spotkał pomnik zwycięzcy spod Grunwaldu. Tuż po zakończeniu wojny w Europie, w lipcu 1945 roku, pomnik został przekazany władzom Nowego Jorku przez polski Komitet Pomnika Jagiełły.
Warto dodać, że ówczesnemu prezydentowi,,Big Apple” Fiorello la Guardi pomnik tak się spodobał, że zdecydował o umieszczeniu go w Central Parku. Pomnik obecnie znajduję się po wschodniej stronie Stawu Żółwiowego (Turtle Pond), naprzeciwko wzgórza z zameczkiem belwederskim.
Będąc w zeszłym roku w Nowym Jorku nie mogłem sobie odmówić przyjemności jego zobaczenia. Należy przyznać, że lokalizacja (jak i wymiary monumentu) powodują, że nie sposób go nie zauważyć. Jest to jeden z najbardziej okazałych pomników znajdujących się w Central Parku. W bliskiej odległości od rzeźby znajduje się plac, gdzie odbywają się różnego rodzaju imprezy dotyczące polskiej jak i wschodnioeuropejskiej kultury. Nie będzie zaskoczeniem, że co roku w kolejne rocznicy bitwy pod Grunwaldem Polonia amerykańska organizuję pod pomnikiem uroczystości przypominające o tym ważnym wydarzeniu.
„Król Jagiełło, Król Polski, Wielki Książę Litewski, Założyciel Wolnego Związku Ludów Europy Środkowo-Wschodniej, Zwycięzca nad Krzyżackimi najeźdźcami pod Grunwaldem, 15 lipca 1410” (fot. K. Kartasiński). 
(fot. K. Kartasiński). 
Jagiełło ma nad swoją głową skrzyżowane ze sobą dwa nagie miecze, które otrzymał od posłów krzyżackich (fot. K. Kartasiński). Źródła: centralparknyc.org, dobrapolskaszkola.com.
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
