Co wspólnego z początkami rolnictwa ma ryż?
Znalezienie sposobu na udomowienie roślin było jedną z fundamentalnych przyczyn porzucenia przez człowieka koczowniczego trybu życia na rzecz osiadłego. Szczególne znaczenie zyskały zboża, po dziś dzień niezbędne dla utrzymania zrównoważonej diety. Obok pszenicy jednym z najczęściej konsumowanych na świecie zbóż jest (szczególnie w Azji) ryż. Wciąż jednak otwarta jest kwestia tego, od kiedy towarzyszy on człowiekowi. Jedną z najdalej idących tez jest ta wyprowadzona w 2003 roku przez koreańskich naukowców twierdzących, że został udomowiony przez ich przodków ok. 15 000 lat temu, co mocno kłóciło się z ogólnie przyjętym umiejscowieniem tego wydarzenia w Chinach ok. 12 000 lat temu.
Co na to archeologia? Nowe chińskie znalezisko datowane na ok. 9 000 lat wstecz jest najstarszym jak do tej pory śladem świadomego uprawiania ryżu przez człowieka. Jak mówi Gary Crawford, profesor z grupy archeologów Uniwersytetu w Toronto odpowiedzialnych za odkrycie, jest ono nową wskazówką w znalezieniu odpowiedzi na pytanie jak człowiek został rolnikiem.
Ryż (fot. FASTILY, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported). Fragmenty udomowionego ryżu zostały odkryte w prawdopodobnym kanale doliny dolnej Jangcy. Około 30 procent materiału roślinnego wykazuje oznaki celowego uprawiania, aby roślina była silna i jadalna. Według Crawforda jest to sugestia, że ryż uprawiano od znacznie dawniejszych czasów niż do tej pory się wydawało. Znalezisko zawiera również cechy tzw. ryżu japońskiego, uprawianego obecnie w Japonii i Korei – rozjaśnia ono zatem kwestię rodowodu tej konkretnej odmiany ryżu i potwierdza, że początki jej uprawy należy umiejscowić w dolinie dolnej Jangcy.
Eksplorowanie pięciohektarowego stanowiska archeologicznego Huxi trwało około trzech lat. W miejscu położonym około 100 metrów nad poziomem morza, kopiąc 1,5 metra w głąb ziemi archeolodzy odnaleźli artefakty takie jak wyrafinowana ceramika czy kamienne narzędzia, a także kości zwierzęce, węgiel drzewny i nasiona roślin.
Przedmiotem badań Crawforda są relacje między prehistorycznymi ludźmi a roślinami. Próbuje on również lepiej zrozumieć czynniki, które skłoniły przodków człowieka do przejścia z trybu życia łowców-zbieraczy do rolnictwa.
Pytaniem, na które ostatecznie chcę odpowiedzieć jest: co skłoniło ich do zwrócenia się całym sercem w stronę rolnictwa? Dlaczego odrzucili nacisk na polowanie i rozwinęli produkcję roślinną? – pyta Crawford i odpowiada: Ludzie zrobili to, co musieli aby uczynić swoje życia łatwiejszymi do utrzymania i zarządzania, a nieplanowaną konsekwencją było rolnictwo. Wraz z tym ryżowym odkryciem widzimy pierwsze stopnie owej zmiany.
Źródło : popular-archaeology.com
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
